Het nieuwe werken? Jongeren gaan het verschil maken

Nu het thuiswerkadvies is ingetrokken, zien we de files namelijk alweer snel groeien, en zien we ook dat bedrijven en scholen nog ‘last’ hebben van thuis werken. Wanneer zetten we stappen naar het werken van de toekomst? Volgens Mark Griep, hoofd van PA Consulting Nederland, zullen jongeren de richting gaan bepalen.

De minister bekijkt in haar brief aan de Tweede Kamer hybride werken vooral vanuit het maatschappelijk belang. Ze schrijft: ‘‘Thuiswerken scheelt reistijd, kan kantoorruimte en –kosten reduceren en draagt bij aan het verminderen van CO2-uitstoot en filevorming.’’ Het is bovendien bekeken vanuit een soort ‘geluk bij een ongeluk’-gedachte. Dankzij corona zijn we werk minder rigide gaan koppelen aan een vaste werkplek. Wat software-ontwikkelaars al jaren zeggen: je kunt overal, altijd en vanaf elke plek werken, dat hebben we nu ondervonden. Er was een pandemie voor nodig, maar we hebben die omslag nu dan toch maar gemaakt. Maar is hybride werken nu ook een blijvertje?

Sociale interactie versterkt innovatie

‘‘Dat is nog maar de vraag’’, zegt Mark Griep. ‘‘De realiteit is dat het bedrijfsleven nog steeds grote stappen moet zetten voordat thuiswerken, hybride werken of, beter gezegd, digitaal werken, een duurzaam succes kan worden.’’ Griep constateert enerzijds dat digitaal werken de afstand tussen collega’s die toch al ver weg zaten, heeft verkleind. ‘‘Ik heb gemerkt dat de communicatie met internationale collega’s beter verloopt. Iedereen werkt op afstand en op dezelfde manier. Internationaal werken wij efficiënter samen – als één internationaal team.’’

Hij constateert anderzijds dat er bij het contact met naaste collega’s iets is weggevallen. ‘‘Digitaal (thuis)werken zorgt ook voor sociale vervlakking. Het praatje bij de koffiemachine, een gezamenlijke lunch, een borrel na het werk – dit valt weg wanneer je thuiswerkt. Dat is niet alleen jammer uit sociaal oogpunt. Het is ook een verlies voor de organisatie. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat sociale interactie kennisdeling verbetert en het innovatieve vermogen van organisaties versterkt.’’

Socially-based workplace

‘‘Het kantoor van de toekomst, of eigenlijk van nu, zou een team- en samenwerkingsplek moeten zijn,’’ zegt Griep. ‘‘Door heel organisch fysieke werkruimtes te verbinden met het digitale werkproces op afstand, behoud je de voordelen die thuiswerken biedt, versterk je de verbinding binnen de hele organisatie en creëer je ruimte voor spontaniteit en innovatie.’’ Uit onderzoek van het CBS blijkt dat de meeste bedrijven waar hybride kan worden gewerkt, verwachten dat ze deze mengvorm van thuis en op locatie werken, zullen blijven gebruiken. In welke mate, dat hangt enerzijds af van de aard van de werkzaamheden, anderzijds van de bereidheid van werknemers.

‘‘Het zal voor veel werknemers en werkgevers een omslag zijn in gedrag en goed gebruik van de nieuwe technologie’’, vervolgt Griep. ‘‘Maar voor jongere generaties op de arbeidsmarkt zal de verandering veel minder groot zijn. Jongeren staan open voor meer zelfstandigheid en de mogelijkheid om hun eigen weg te kiezen. Die mindset past bij decentraal werken en andere, nieuwe werkvormen. Die mindset hebben organisaties nodig, juist om nieuwe manieren van werk te ontwikkelen en vast te houden.’’

Overgangsfase naar werk van de toekomst

De jongere werknemers zullen zorgen voor een duurzame verandering in werken, denkt Griep. ‘‘Onlangs was de finale van de vierde Raspberry Pi scholencompetitie. Daarin worden scholieren vanaf twaalf jaar uitgedaagd om met technologie uitvindingen te ontwikkelen die maatschappelijke problemen oplossen. Als je ziet hoe creatief en inventief die jongeren zijn, en hoe zij buiten traditionele vormen verbinding met elkaar weten te maken om samen te werken. Dat geeft mij het vertrouwen dat we nu in een overgangsfase zitten naar het werken van de toekomst. Gedreven door de pandemie zijn er weliswaar grote stappen gezet, maar de echte structurele verandering komt door de nieuwe generaties op de arbeidsmarkt.’’