Vooruitblik 2013: Cloud computing

Een buzzwoord is het wel een beetje. Cloud computing is momenteel één van de hotste onderwerpen binnen de IT-wereld. IT-managers hebben tegenwoordig cloud allemaal wel op de agenda staan en velen hebben de eerste stappen genomen. En ook voor de dienstverleners is cloud een belangrijk thema. Hosting en internet service providers bouwden afgelopen jaren datacenters om aan de groeiende hosting vraag te voldoen en software ontwikkelaars brengen steeds vaker een software-as-a-service versie uit van het eigen product. 2012 was daarmee absoluut een belangrijk jaar voor de ontwikkeling van cloud diensten.

Onzekerheid is er echter ook nog altijd. Hoe zit het met de leveringszekerheid van een online dienst? Hoe volwassen is mijn cloud provider eigenlijk? Ook volgend jaar is er nog genoeg te doen voor cloud providers, zowel bij het overtuigen van mensen als op het gebied van de techniek. Welke cloud ontwikkelingen ons komend jaar te wachten?

1) Standaarden en certificering komt tot volwassenheid

Hoe heeft mijn cloudprovider eigenlijk zijn zaken geregeld? Het is nog altijd een van de belangrijkste onzekerheden waarmee bedrijven zich geconfronteerd zien, wanneer ze overwegen in de cloud te stappen. Momenteel is het voor een IT-manager nog altijd erg moeilijk om een vergelijking te maken in de kwaliteit van verschillende dienstverleners. Certificeringen en kwaliteitsstandaarden kunnen daarbij helpen, maar dergelijke keurmerken zijn nog niet goed toegesneden op leveranciers van de cloud. 

Volgens Robert van der Meulen, Manager Cloud bij hosting provider LeaseWeb, is dat in snel tempo aan het veranderen. 'Er zitten vaak grote verschillen in de veiligheidsmaatregelen en infrastructuur van cloudproviders en het is hierdoor vaak lastig voor providers om een goede keuze te maken. Een manier om je als aanbieder te onderscheiden is aan certificering te voldoen, zoals bijvoorbeeld ISO 27001 (standaard voor informatiebeveiliging). Dat is een ontwikkeling die nu al speelt, maar zich in 2013 verder zal doorzetten.'

Naast voldoen aan de bestaande certificeringsmogelijkheden worden er ook nieuwe standaarden ontwikkeld door overheidsinstellingen. Van der Meulen wijst daarbij onder andere naar plannen van Neelie Kroes, die eind september plannen presenteerde voor een standaard voor cloudproviders. 'Het is een goed initiatief die klanten kan helpen om inzicht te krijgen in wat ze van een cloudprovider – of cloud product - kunnen verwachten.'

2) Focus op virtualisatie van netwerken

Ook op het gebied van de techniek staan aanbieders van iaas (infrastructure-as-a-service) niet stil. Komend jaar zal de ontwikkeling volgens Van der Meulen in een nieuwe fase komen. 'Er vindt een verschuiving plaats op het gebied van technologische ontwikkelingen', zo stelt hij. 'Cloud computing is een logische vervolgstap op het gebied van virtualisatie. Eerder lag de nadruk bij de technologische ontwikkeling vooral op het virtualiseren van servers of clients. Afgelopen jaren is dat wel tot volwassenheid gekomen en ondertussen is dit geen technische uitdaging meer.

Dit jaar gaan bedrijven zich nadrukkelijk richten op het virtualiseren van netwerken. Niet alleen de server wordt gevirtualiseerd, maar ook hardware componenten als switches en firewalls. De netwerkapparatuur wordt de volgende kandidaat in de virtualisatieslag.' De belangrijkste driver achter deze ontwikkeling is volgens van der Meulen de behoefte van klanten om zelf controle te hebben over de uitbesteedde infrastructuur. Wanneer ook netwerkapparatuur gevirtualiseerd is kan die zelf instellingen beheren. 'Cloudplatformen worden door netwerkvirtualisatie vele malen flexibeler. Eigenlijk is dat de belangrijkste driver achter alle virtualisatie ontwikkelingen: een hoge mate van eigen controle en de flexibele wijze van afrekenen.

3) Hybride groei

Overstappen naar de cloud hoeft niet in één keer te gaan, maar kan ook geleidelijk. Het zou ook een verspilling van alle investeringen in apparatuur zijn, wanneer je opeens alles overboord zet en in de cloud gaat werken. Vaak kiezen bedrijven er daarom voor iaas af te nemen in combinatie met een eigen infrastructuur. Ook komend jaar is deze hybride groei te verwachten. 'Klanten kozen in het verleden heel bewust voor een legacy oplossing of een volledig gevirtualiseerde clouddienst', vertelt Van der Meulen. 'Bedrijven beginnen echter in te zien dat je helemaal niet tussen cloud of fysieke hardware hoeft te kiezen, maar een combinatie best mogelijk is. Vaak zie je dat een klant dedicated hardware afneemt en opschaalt met opslagcapaciteit of rekenkracht in de cloud. Op die manier kun je bijvoorbeeld virtuele werkplekken in de cloud als flexibel middel gebruiken om extra personeel te faciliteren.'

Ook  Ewald Lucas, commercieel manager van internet service provider Previder, merkt dat veelal hybride groei de voorkeur verdient en bedrijven niet meteen hun gehele infrastructuur uit de cloud wensen af te nemen. Ook zijn bedrijf is een aanbieder van iaas. 'Cloud computing is toch nog vooral een vervangingsmarkt. Er wordt pas een overweging gemaakt in de cloud te werken wanneer de bestaande apparatuur op is.' Previder werkt zelf onder andere aan backup- en disaster recovery diensten. Dat zijn diensten die zich volgens hem uitstekend lenen als cloudtoepassing en geleidelijk ook bestaande oplossingen vervangen.

4) Zelf doen of resellen? Automatiseerders gaan keuzes maken

Cloud computing is niet alleen voor afnemers van clouddiensten een grote ingreep. Resellers en ICT-dienstverleners moeten ook een omslag maken. Dat gaat echter niet zonder slag of stoot. Ewald Lucas van Previder beschouwt het als een belangrijke barrière in de adoptie van cloud computing. 'Cloud computing heeft in mijn ogen dit jaar nog niet de meters gemaakt die het wel zou moeten maken', stelt hij. 'Dat kan komen doordat bedrijven investeringen uitstellen, maar ik denk vooral dat het ligt aan de ICT-dienstverleners en automatiseerders die cloud computing op moeten pakken. Zij doen vaak nog vooral on premise werk en hebben vaak nog geen propositie op het gebied van clouddiensten. Ook ontbreekt het vaak aan een stuk kennis.'

Lucas meent dat 2013 vooral een jaar gaat worden waarbij cloud computing gaat landen bij resellers en ICT-dienstverleners. Er zal door veel dienstverleners een principiële keuze worden gemaakt tussen zelf doen of samenwerking. 'Veel automatiseerders kijken nu nog naar cloud met de gedachte daar zelf stappen in te gaan nemen. Vaak blijkt dat toch lastiger dan gedacht of kunnen ze niet beschikken over de investeringsgelden die nodig zijn. Ik denk dat bij veel bedrijven het besef gaat komen dat ze moeten gaan samenwerken om met cloud computing aan de slag te gaan.'

5) Software-ontwikkeling gemakkelijker door mobiel

Previder en LeaseWeb hebben vooral met cloud computing te maken in de vorm van het hosten van infrastructuur. Antoine Teunissen van system integrator ilionx heeft vooral met cloud computing te maken in de vorm van software-as-a-service (saas). De belangrijkste ontwikkeling voor ilionx op het gebied van saas komt voort uit de opkomst van mobiele devices. Mobiele apps zijn vaak interactief met het netwerk en kunnen volgens hem als een vorm van cloud computing worden beschouwd.

'Het mooie van mobiele apparaten en saas is dat het vermarkten van een ontwikkeld stukje software een stuk eenvoudiger gaat. De meeste platformen beschikken immers over eigen applicatiemarkten', vertelt hij. Een gevolg hiervan is dat het gemakkelijker wordt om samen met een klant een stuk software te ontwikkelen. Ook kun je een ontwikkeling goedkoper aanbieden wanneer je verwacht er later als saas geld mee te verdienen. De keerzijde van het verhaal is wel dat je als saasleverancier allerlei verplichtingen hebt. Het is dus steeds de afweging of je na een ontwikkelproject ook je product uiteindelijk als netwerkdienst aan wilt bieden of niet.'

6) 2012 bracht awareness, 2013 de klanten

Over de vraag of de cloud in 2012 echt is doorgebroken wordt verschillend gedacht. Cijfers van onderzoeken geven veelal een rooskleurig beeld van het aantal bedrijven dat met cloud experimenteert. Zo presenteerde eind oktober ICT-dienstverlener CSC nog een onderzoek waaruit bleek dat zo'n driekwart van de Europese en Amerikaanse bedrijven inmiddels gebruik maakt van cloud computing.

Toch wordt het niet door alle aanbieders zo ervaren. Antoine Teunissen van ilionx vond bijvoorbeeld dat er begin 2012 nog vooral veel gepraat werd over cloud computing.“Pas in de tweede helft van 2012 wordt er veel door bedrijven in clouddiensten geïnvesteerd. Een oplossing als Office 365 komt eigenlijk nu pas goed van de grond', vertelt hij. 'Cloud computing is in 2012 wel doorgebroken, maar niet zozeer vanwege de klantenaantallen. Er is vooral veel bereikt in de  attentie die cloud gekregen heeft. Werd het inkopen of hosten van diensten uit een cloud eerder vrij snel opzij geschoven, tegenwoordig zie je dat bedrijven de cloud serieus in overweging nemen.'

Doorbraak of niet, iedereen is het er in ieder geval over eens dat de adoptie van cloud computing in 2013 zal doorzetten. Ook Ewald Lucas, die zich toch vrij sceptisch uitliet over de adoptie van cloud computing in 2012, vindt dat zijn bedrijf de volle commitment aan cloud moet geven. 'Cloud computing is één van onze drie pijlers en gaat in 2013 zeker wel veel groter worden. Komende jaren gaan voor veel bedrijven wat dat betreft de jaren van de waarheid worden.'