Review: Ubuntu 12.04 LTS

Het Linuxgebaseerde open source besturingssysteem Ubuntu bestaat sinds oktober 2004 en heeft sinds die tijd een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Inmiddels is het de meest populaire Linuxversie, vooral vanwege de focus op gebruiksgemak, goede hardwareherkenning en innovatieve desktopvoorzieningen. Het was een van de eerste Linuxversies gericht op de massa, op de 'gewone gebruiker die niet in de Terminal en allerlei configuratiebestanden wilde rommelen.

Ubuntu is nooit een 'puur' zakelijke, commerciële Linux-variant geweest, zoals Red Hat Enterprise Desktop dat bijvoorbeeld wel is. Toch zijn met name de LTS-varianten interessant voor het bedrijfsleven. Het pakket is en blijft - in tegenstelling tot bijvoorbeeld eerdergenoemde – helemaal gratis voor zowel commercieel als niet-commercieel gebruik, Canonical verleent eventueel betaalde support.

Via de Dash heb je toegang tot applicaties en documenten, maar ook online content en apps uit het Software Center

Long Term Support

De LTS-versies worden bovendien vanaf deze versie voor zowel de server als de desktop vijf jaar lang voorzien van updates, terwijl de gewone Ubuntu-iteraties na één jaar 'end-of-life' gaan. Dat zal de meer ervaren thuisgebruiker een zorg zijn, die installeert gewoon ieder half jaar een nieuwe versie. Maar voor met name systeembeheerders is het daardoor aantrekkelijker de software uit te rollen in het hele bedrijf. Bovendien zijn de LTS-varianten niet zozeer gericht op nieuwe mogelijkheden, maar op een stabiele en probleemloze werking. Of zoals Canonical het zelf formuleert: 'polish, performance and predictability'.

Toch kent deze LTS-versie wel degelijk een aantal opzienbarende nieuwtjes. Meest in het oog springende is de toevoeging van de zogenoemde 'HUD' – een tool die met name power users zal aanspreken. Via de Alt-toets krijg je een soort zoekbalk geprojecteerd waarmee je razendsnel via een zoekvenster bepaalde functies en menu-items uit actieve applicaties kunt oproepen, ongeacht welke software de 'focus' heeft op je bureaublad. Canonical heeft de HUD ontworpen om een alternatief te bieden voor de aloude menu's. Het blijkt een echte time-saver die in de praktijk zijn waarde bewijst en bovendien leert van je voorkeuren.

Wie nog met oudere varianten van Ubuntu heeft gewerkt, zal een cultuurschok te verwerken krijgen. Ubuntu gebruikt namelijk sinds vorig jaar de Unity-interface, waar het voorheen aan de standaard Gnome-werkomgeving vasthield. Sinds Gnome met versie 3 een geheel andere weg insloeg, besloten de ontwikkelaars van Ubuntu een eigen werkomgeving op te zetten: Unity. Deze is gebaseerd op de interface van de Netbook Remix, een speciale netbookvariant die je destijds kon downloaden. Kenmerkend is de launcher aan de linkerkant van het beeldscherm, met de zogeheten 'Dash' – een soort startknop waarmee je toegang hebt tot geïnstalleerde applicaties, maar ook recent gebruikte documenten, e-mailtjes en foto's.

Unity

Unity heeft overigens niet alleen maar tot positieve reacties bij gebruikers geleid. Het is dusdanig anders  dat een deel maar moeilijk kon wennen aan de nieuwe 'workflow'. Zelf vinden we Unity prettig werken, maar we kunnen ons goed voorstellen dat niet iedereen ervan gecharmeerd is. Voor hen is er altijd nog de optie via enkele muisklikken de standaard Gnome 3-omgeving te installeren of te kiezen voor de Classic-modus, die een interface voorschotelt die verdacht veel doet lijken op Gnome 2.x.

In 12.04 is Unity flink geoptimaliseerd en dat merk je direct. De hele interface voelt responsiever, knoppen reageren vrijwel direct op je actie. Ook de Dash is aangepakt, vooral de zoekmogelijkheden zijn er flink op vooruitgegaan. Dankzij specifieke 'Lenses' kun je gericht naar content zoeken. Het gaat daarbij niet alleen uit van je lokale zaken, maar geeft je ook direct toegang tot apps uit het Software Center, filmpjes op Youtube of muziek die je kunt kopen in de Ubuntu One Store. Daarmee is Ubuntu vooruitstrevend in zijn poging de desktop te integreren met 'online'. Bovendien kun je extra Lenses installeren, bijvoorbeeld voor culinaire recepten of e-books.

De HUD is de belangrijkste vernieuwing in 12.04. Via een overlay-venster kun je razendsnel allerlei acties uitvoeren binnen draaiende apps.

Het Ubuntu Software Center, de 'app store' van Ubuntu, heeft ook een opfrisbeurt gekregen. Niet alleen start deze sneller op, ook krijg je een overzichtelijkere startinterface gepresenteerd met onder andere aangeraden apps door anderen. Ook kun je via een optionele aanbevelingsfunctie tips voor bepaalde apps krijgen die passen bij jouw computergebruik.

Ubuntu komt met een uitgebalanceerde mix bijgewerkte standaardsoftware, die je systeem direct na installatie productief en gebruiksklaar maakt. Zo verzorgt Thunderbird 11 je e-mail, struin je met Firefox 11 het web af en verzorgt LibreOffice 3.5 het bewerken en opstellen van documenten, presentaties en spreadsheets. Op kantoor zul je wellicht Evolution verkiezen als mailclient, vanwege de ingebouwde kalender en Exchange-ondersteuning. De multimediapplicatie Banshee is vervangen door Rhythmbox en je fotocollectie beheer je met Shotwell. Beeldbewerker Gimp ontbreekt, maar kun je makkelijk na installatie alsnog installeren. Dat geldt uiteraard voor alle zaken die je mist, via het Software Center kun je in enkele muisklikken ontbrekende software toevoegen of overbodige apps verwijderen.

Ook Ubuntu heeft de cloud omarmd. Sinds enige tijd is daar Ubuntu One, een 5 GB grote onlineopslagplek die nauw in je desktop is geïntegreerd. Deze integratie is in 12.04 verder doorgevoerd. Zo heb je nu een beter overzicht welke apparaten jij aan je persoonlijke cloud hebt gekoppeld. Ubuntu One is vergelijkbaar met een dienst als Dropbox; het is handig om bestanden uit te wisselen en voor opslag van documenten waar je overal aan wilt kunnen werken, maar bedenk dat de gegevens in een publieke cloud terechtkomen, op een niet nader gedefinieerde plek met dito regels en wetten wat betreft privacybescherming.

Wat dat laatste betreft heeft Canonical ook wat nieuws in petto. Onder systeeminstellingen vind je nu een aparte 'Privacy'-sectie. Hier kun je regelen hoe het systeem moet omgaan met sporen die applicaties nalaten of wat er bijvoorbeeld moet gebeuren met chatlogs of communicatie met de Canonical-servers bij foutmeldingen. Ook is de goede integratie met social media vermeldenswaardig; via de desktop kun je direct statusupdates van onder andere Facebook en Twitter plaatsen en tweets lezen.

Conclusie

Ubuntu 12.04 LTS is wat ons betreft momenteel een prima keuze als je een gebruiksvriendelijke, niet-commerciële distributie zoekt voor allround-gebruik. Het pakket is compleet, stabiel en voelt 'af'. Zowel op kantoor als thuis profiteer je van moderne desktopvoorzieningen, langere supporttermijn en een goede integratie met internet in het algemeen en social media in het bijzonder. Wel vergt de Unity-interface gewenning en kan dit een deal breaker zijn voor wie een klassiekere desktop zoekt.