SSD, niet alleen voor nerds en techneuten

Om te beginnen eerst even iets over de techniek. Wil je weten hoe een ssd in elkaar steekt, dan is het goed te weten hoe een conventionele harde schijf werkt. Een 'ouderwetse' harddisk bestaat eigenlijk uit een harde, ronde schijf met magnetiseerbare laag. De ronde schijf bestaat uit één of meerdere lagen (platters), afhankelijk van de capaciteit. Ook is er een mechanische arm, waarop de lees- en schrijfkoppen zitten voor het uitlezen en schrijven van de data. De arm beweegt dankzij een spoel, die door het toedienen van meer of minder spanning zeer nauwkeurig over de schijf kan bewegen.

Een ssd is daarentegen heel anders opgebouwd. De data bevindt zich op een aantal flash- geheugenchips die aangestuurd worden door een controller, die de taak van de beweegbare arm overneemt. Hierdoor bevat een ssd dus geen bewegende delen. Hoge productiekosten zorgden ervoor dat ssd's in eerste instanties alleen gebruikt werden door het leger vanwege de duurzaamheid en schokbestendigheid. Tegenwoordig is de prijs van flash-geheugen echter zo gedaald dat de schijven voor mkb'ers en consumenten ook betaalbaar zijn. Toch ligt de prijs per gigabyte een stuk hoger dan bij een conventioneel model. Waar deze laatste vaak al ruimte biedt aan meerdere terabytes, gaat het bij betaalbare ssd's niet verder dan 240 of 256 GB.

De voordelen

De opslagcapaciteit ligt dus een stuk lager, maar wat zijn de voordelen? Het grootste voordeel van ssd's is de snelheid. Deze is vele malen hoger dan bij een gewone harde schijf. Dit merk je niet alleen aan het opstarten van je pc, maar ook wanneer je bijvoorbeeld een bestand zoekt. Ook het starten van programma's en het uitpakken en kopiëren van bestanden gaat vele malen vlotter. Het tweede voordeel is dat een ssd niet bestaat uit bewegende onderdelen. Hierdoor kan hij veel beter tegen schokken. Dit is vooral handig bij het gebruik in een laptop die vaak behoorlijk wat schokken te voortduren krijgt. Gewone laptopschijven zijn hier vaak al iets beter tegen bestand, maar een ssd kan daar nog beter tegen. Ook zie je bij laptops vaak nog een ander voordeel. De ssd-schijf in Apple's MacBook Air zorgt er bijvoorbeeld voor dat wanneer je hem dichtklapt tijdens het werken je binnen dertig dagen gewoon weer verder kunt gaan met waar je gebleven was. Nog meer voordeel voor vooral laptops is het veel lagere stroomverbruik van ssd's en de grootte. Hierdoor zijn fabrikanten in staat om compactere modellen te produceren met een langere accuduur, zoals de recent aangekondigde Ultrabook-modellen.

Maar je kunt natuurlijk ook vaste computers uitrusten met de solid-state-schijven. Hierin worden ze vaak wel op een andere manier toegepast. Doordat systeemkasten vaak ruimte bieden aan meerdere schijven is het gebruikelijk om naast een ssd-schijf ook nog één of meer conventionele modellen te plaatsen. De snelle ssd-schijf dient voor de installatie van het besturingssysteem en andere software, de conventionele modellen voor de opslag van documenten, afbeeldingen, pdf 's enz. Hierdoor krijg je een systeem wat veel sneller opstart en toch een grote hoeveelheid opslagcapaciteit biedt. Maar wat merk je eigenlijk van een ssd-schijf in de praktijk? Wat je direct merkt is het sneller opstarten van je computer. Dit scheelde op ons testsysteem zo'n tien seconden. Ook het opstarten van programma's gaat een stuk vlotter. Met name zware applicaties zoals Photoshop hebben duidelijk profijt van de snellere schijven.

De nadelen

Maar ssd's hebben helaas ook nadelen. De grootste hiervan is toch wel de prijs per gigabyte. Voor een model met 240 GB ben je al snel meer dan 400 euro kwijt. Ter vergelijking: een harde schijf met 2 TB kost rond de 60 euro. Wanneer je dus veel opslag nodig hebt is het een stuk goedkoper om voor conventionele schijven te kiezen. Een ander nadeel is dat je over een vrij recente pc moet beschikken om echt van de volledige snelheidswinst te kunnen profiteren. De nieuwste modellen vereisen namelijk een sata-600-aansluiting, die alleen op de meest recente moederborden terug te vinden is.

Alternatieven

En dan zijn er nog een aantal alternatieven. Op de eerste plaats staat de ontwikkeling van de gewone harde schijf niet stil. Zo neemt nog steeds de snelheid toe, mede dankzij het gebruik van grotere en daardoor ook minder platters. Ook verschijnen er nog steeds modellen met meer opslagcapaciteit. Was eerst 1 TB al vrij veel, inmiddels zijn er ook al 3 TB-schijven voor voor minder 150 euro te koop. Toch komen deze schijven wat betreft snelheid niet in de buurt van een ssd.

Een ander alternatief is de hybride-schijf. Dit is een gewone harde schijf met een aantal flash-chips. Doordat de schijf het veel snellere flash-geheugen gebruikt voor de cache is hij een stuk sneller dan een gewone schijf. Toch kan de prijs lager blijven doordat er maar een kleine hoeveelheid van dit kostbare geheugen nodig is. Helaas zijn er nog maar weinig van dit soort schijven op de markt. Fabrikant Seagate heeft een dergelijk model, genaamd Momentum XT, maar deze schijf is bedoeld voor laptops. Ook is de opslagcapaciteit met 500 GB nog vrij beperkt.

Het laatste alternatief is recentelijk met de nieuwe Intel chipset Z68 geïntroduceerd. Deze chipset is bedoeld voor Intel Sandy Bridge-processoren en ondersteunt het zogenoemde SRT (Smart Response Technology). Deze door Intel ontwikkelde technologie moet ervoor zorgen dat een gewone harde schijf de snelheid haalt van een ssd. Wat je daarvoor nodig hebt is een kleine ssd van minimaal 18 GB en een gewone harde schijf. Net als bij de hybride-schijven gebruikt je pc de snelle ssd als cachegeheugen. Hierdoor is de data veel sneller beschikbaar. Een bijkomend voordeel is dat de ssd's met een kleine opslagcapaciteit erg goedkoop zijn. Uit diverse tests van grote computer-websites is gebleken dat systemen met een dergelijke oplossing inderdaad de prestaties benaderen van een systeem met alleen ssd-schijven.

Conclusie

De keuze voor een ssd blijft lastig. Wanneer je op het punt staat een laptop aan te schaffen is het zeker de moeite waard om naar een model met ssd te kijken. Vaak levert dit een snellere laptop op, met een langere accuduur en een dunne behuizing. Bij desktops is de keuze een stuk moeilijker. Het installeren van een ssd levert zeker snelheidswinst op wanneer je hier je besturingssysteem op installeert. Toch zul je er als gewone gebruiker naast het sneller opstarten weinig van merken. Wanneer je met zware grafische programma's werkt en met grote bestanden kan een ssd zeker je werk versnellen alleen moet je dan wel rekening houden met de beperkte opslagcapaciteit.