Het jaar van Microsoft: een kat in het nauw?

vr, 13/12/2013 - 09:52 Door: Redactie WINMAG Pro

2013 zal ongetwijfeld de geschiedenisboeken in gaan als het jaar van de ommekeer op het vlak van besturingssystemen. Microsoft koos overduidelijk een richting ten faveure van, nou ja: eigenlijk zichzelf. Protesterende klanten worden massaal afgewimpeld: we moeten aan de tegels en tegelijkertijd liefst ook ons hele on- en offline leven doorsluizen aan Redmond.

Het is eigenlijk verbazingwekkend dat Microsoft zo halsstarrig vasthoudt aan een zo omstreden besturingssysteem als Windows 8.x. De gebruikersinterface levert zoveel commentaar op dat elke weldenkende ondernemer toch op z’n minst eens zou moeten nadenken of klachten over z’n product niet een klein beetje een kern van waarheid bevatten.

Technisch onderlegd

In plaats daarvan beschouwt de softwaregigant de gemiddelde consument echter als toch wat simpel van ziel; door een Startknop te implementeren die gewoon het tegelscherm opent wordt gehoopt met de update naar Windows 8.1 de kritiek te stoppen. Het levert meteen de vraag op of er – even advocaat van de duivel spelend – niet ook een klein beetje kern van waarheid zit in deze denkwijze. Immers: bestaat de technisch onderlegde computergebruiker eigenlijk nog wel?

Vergelijk het met de radioluisteraar uit de begindagen, niet alleen moest deze een knop om kunnen draaien, maar ook het inwendige van de toestellen was voor velen geen onbekend terrein. Deels omdat zelf bouwen goedkoper was, maar ook omdat onderhoud – al was het maar ’t vervangen van een kapotte buis – eigenlijk best zelf was te doen.

Tegenwoordig is zelf repareren van een portable radiootje dankzij de prutserig kleine onderdeeltjes nagenoeg onmogelijk en ook economisch niet interessant meer. Precies dezelfde redenering geldt inmiddels ook voor computers. Of beter omschreven: de Computer 2.0 in de vorm van smartphone of tablet. We zien hier feitelijk de eerste generatie computers die geen kennis van tenminste een béétje techniek vereisen: zet ze aan en ze doen het. In het beroerdste geval moet je de aan/uit-knop eens wat langer ingedrukt houden om de zaak te resetten. Kortom: een ideaal apparaat voor ‘de consument’ die weinig tot geen technische kennis heeft.

Goed voor je

Het lijkt erop dat Microsoft ditzelfde concept nu geforceerd wil doordrukken op het vlak van de desktop-pc, maar daarbij wel flink wat dingen vergeet. Ten eerste is ‘de desktop’ (waar je ook gerust notebook voor mag lezen) nooit bedoeld als simpel en gesloten systeem. Juist ‘de pc’ moet open zijn om nieuwe toepassingen op te kunnen ontwikkelen, techneuten de kans te geven direct hardware aan te spreken en ga zo maar door. De desktop is vooral bedoeld voor het creëren van content, waarbij alle vrijheid van een desktopgebruiker gegarandeerd dient te zijn. De net genoemde tablet en smartphone zijn vooral bedoeld voor contentconsumptie, veel minder – op een eenvoudig documentje na – voor het maken van geavanceerde content. Het is natuurlijk ook niet voor niets dat de gemiddelde app ontwikkeld wordt op een pc draaiend op Windows, OS X of Linux.

Wat Microsoft met Windows 8.x doet is het moedwillig beperken van de gebruikersvrijheid, iets wat professionals flink tegen de borst stuit. Want als je alsmaar aan het switchen bent tussen desktop en tegelmuur omdat Microsoft het zo wil klopt er iets niet. En dát is precies hetgeen waar zoveel bezwaar tegen gemaakt wordt, want als er nou nog een keuze was geweest tussen de tegelmuur en de traditionele Startknop, dan waren de bezwaren er niet geweest. En dan had de minderheid die nu gelukkig is met de tegels die dingen ook gewoon gebruikt, zo’n geweldige oplossing is het menu Start ook niet. Maar wel een bekende, geaccepteerd en prima bruikbare en daar gaat het om.

Wat dat betreft is 2013 ook duidelijk het jaar geweest dat de consument – in ieder geval de Windowsgebruiker – zich heeft moeten schikken naar de wensen van de fabrikant en niet – zoals normaal gesproken – andersom. ‘Microsoft weet wat goed voor u is’ lijkt de nieuwe slogan van de Windowsbouwer, pardon: murenmetselaar.

Microsoft lijkt inmiddels enigszins op zijn schreden terug te keren en te beseffen dat het 'iets' moet doen met de gebruikerskritieken. Als we het nieuws van afgelopen week mogen geloven, keert in ieder geval de startknop (hopelijk) in zijn volle glorie terug, en gaat Microsoft zich opnieuw bezinnen over Windows en de rol die het moet spelen op de desktop. Beter laat dan nooit, maar werpt meteen de vraag op of Windows 8.0/8.1 in zijn huidige vorm niet gewoon behoorlijk ongeschikt is voor alles wat je bedient met een muis en toetsenbord.

Privacy is niets meer waard

Een tweede verschijnsel dat we direct terugzien in Windows 8.1 is de nagenoeg verplichte integratie van je offlineleven in de cloud. Volautomatisch wordt een lokale Windowsaccount omgezet naar een MS-account, waarmee bijvoorbeeld Internet Explorer voorspellende gaven krijgt en SkyDrive geïntegreerd is in de Verkenner.

Hartstikke leuk allemaal, maar al dit soort technologieën brengen ook een levensgroot veiligheids- en privacyrisico met zich mee, dat heeft een zekere meneer Snowden ons dit jaar wel geleerd. Oké, de accountkoppeling is met heel veel gedoe tijdens de installatie van Windows te omzeilen en ook achteraf – als je weet waar je moet zoeken – ongedaan te maken. Maar de grote massa (daar is ie weer) zal daar de kennis en het benul niet voor in huis hebben.

Gebruikersgegevens zijn grof geld waard en de eerlijkheid gebied te zeggen dat Microsoft daar zelfs erg laat achter is gekomen. Want Google had dit natuurlijk al veel eerder door en ook Apple beschikt met z’n iOS over een goudmijntje aan gebruikersgegevens. Op zich niks mis mee als je hiervoor kunt kiezen (of juist niet). Is die keuze er bij de grote spelers op de markt niet tot nauwelijks meer, dan maakt het eigenlijk niets meer uit welk besturingssysteem je gebruikt.

2014: jaar van de alternatieven?

2014 zou voor Microsoft weleens het begin van het (langzame) einde van Windows kunnen worden. Deels nog versterkt door het feit dat de gemiddelde thuisgebruiker ruim voldoende heeft aan een tablet of zelfs smart tv om aan z’n on- en offline trekken te komen. Maar vooral ook omdat een traditioneel open besturingssysteem voor de desktop nu wel héél erg lijkt op de beperkte mobiele variant, niet-technici zien daar echt het verschil niet tussen. Iets wat al blijkt uit de verwarring over de ‘gewone’ Windows 8 en de beperkte RT-variant voor goedkope tablets. Dit soort ontwikkelingen bieden kansen aan nieuwe besturingssystemen, of – zoals in het geval van Chrome OS – een nieuwe start voor een op het eerste gezicht eerder geflopt besturingssysteem. Zélfs desktopvarianten van Linux zouden zomaar ineens meer geaccepteerd kunnen worden door het grotere publiek, mits de differentiatie voor consumentenversies daar wat minder wordt. En dat je als ‘eenvoudige thuisgebruiker’ je Ubuntu-apps ook op een andere Linuxversie kunt installeren zonder ingewikkeld gedoe met compileren en andere ellende.

Einde Windows?

Microsoft zal de komende jaren zeker niet verdwijnen en ook Windows zal nog wel een rol blijven spelen. Maar zoals de geschiedenis ons leert heeft vrijwel geen enkel bedrijf – hoe groot of klein ook – het eeuwige leven. De kans is levensgroot dat de softwarereus dezelfde richting op gaat als het ooit zo roemruchte IBM: van een trendsetter op de pc-markt naar een veel specialistischer en kleinere speler op een veel beperkter markt. Natuurlijk is de tegelinterface daarvan niet dé oorzaak, maar deze muur is toch wel heel symbolisch te noemen voor de richting die is ingeslagen: jij als eindgebruiker kan alleen maar doen wat wij als fabrikant willen. Iets dat we helaas nog veel meer gaan zien in de komende jaren, al was het maar vanwege economische afwegingen: support is duur. Tot slot: er zijn nog steeds heel wat individuen die radiootjes ontwerpen of repareren, daar is en blijft óók een markt voor. Maar die is – gokken we – inmiddels te klein voor Microsoft.