Cloud computing voor mkb: vonken of verstandshuwelijk?

Er lijkt een tweestrijd gaande in het Nederlandse mkb. Aan de ene kant vormt het mkb de ruggengraat van de Nederlandse economie en ontstaan innovatie en nieuwe ideeën vaak in kleine of middelgrote bedrijven. Aan de andere kant blijft het mkb achter als het gaat om een aantal belangrijke IT-trends, met name bij cloud computing, zo blijkt uit tal van onderzoeken, bijvoorbeeld van Keala in opdracht van MKB Nederland. Dit is zeker opmerkelijk gezien de kansen die deze oplossing juist voor het mkb biedt. Ik denk dat de achterstand van deze bedrijven vooral te maken heeft met misverstanden en verwarring over wat cloud computing eigenlijk inhoudt en wat het kan opleveren.

Voor ik inga op de voordelen en uitleg waar middelgrote en kleine bedrijven op moeten letten als zij voor cloud computing kiezen, wil ik mijn vermoeden met je delen dat bovengenoemde onderzoeken niet helemaal kloppen. Dit vermoeden is gebaseerd op het feit dat vele mkb-bedrijven wel cloud computing gebruiken, maar zich hier niet van bewust zijn. Cloud applicaties zijn vandaag de dag overal, maar de term 'cloud computing' roept nog steeds associaties op met ingewikkelde technologie. Onterecht, want ook werknemers van mkb-bedrijven benutten cloud diensten zoals Gmail, Picasa of WeTransfer. Daarmee hebben ze dus, bewust of onbewust, daadwerkelijk al de wereld van cloud computing betreden.

Dat wil echter niet zeggen dat ze cloud computing strategisch inzetten voor zakelijke doeleinden. Het gaat in deze gevallen om incidenteel of ad hoc gebruik van cloud computing. Ik ben het dus wel eens met de studies dat er een inhaalbehoefte is bij het mkb als het gaat om cloud computing. Laten we het daarom over de systematische toepassing van cloud computing door het mkb hebben.

Eigen IT-experts

Ik vermoed dat kleine en middelgrote bedrijven niet structureel gebruik maken van cloud computing omdat zij vaak niet beschikken over eigen IT-experts of maar een klein team in dienst hebben om hun hele IT-omgeving draaiende te houden. Dit soort organisaties zijn vaak onterecht van mening dat de cloud 'te groot' is voor hen, te complex of niet betrouwbaar genoeg. De cloud is echter uitermate geschikt voor bedrijven die het moeten doen met kleine budgetten en beperkte IT-teams. Het idee is dat men bepaalde IT-diensten naar behoefte in- en uit- kan schakelen. Idealiter komen IT-diensten dus bij wijze van spreken uit het stopcontact en dat op de schaal en manier die past bij de behoeftes van de gebruikers.

Betrouwbaarheid

Wat betreft de betrouwbaarheid van cloud computing is deze vaak hoger dan die van een interne IT-infrastructuur. Zeker als een bedrijf met beperkte middelen niet alleen de IT-omgeving draaiende moet houden, maar die ook moet beveiligen tegen steeds nieuwe gevaren en aanvallen. Als zo’n bedrijf kiest voor een professionele cloud-partner heeft deze meestal meer verstand van IT-beheer en -beveiliging dan een interne IT-medewerker bij een middelgroot bedrijf ooit kan hebben. De grootte van een cloud-leverancier maakt specialisatie van de medewerkers mogelijk. Het komt dus eigenlijk erop neer dat een klein of middelgroot bedrijf dat gebruik maakt van cloud computing profiteert van de deskundigheid van een groot bedrijf, zonder zelf te hoeven investeren in kennis of extra mankracht.

Hoe kies je dan de juiste cloud oplossing? Onder de vele vormen van cloud computing zijn een aantal per definitie minder geschikt dan andere. Zo is voor de meeste mkb-bedrijven een openbare cloud beter geschikt dan een privé cloud, omdat zij anders weer belast zijn met het beheer en de beveiliging van de diensten. Om dezelfde reden is software as a service (saas) een betere keuze voor het mkb dan infrastructure as a service (iaas) en platform as a service (paas). Dit omdat zowel paas als iaas redelijk hoge eisen stellen aan de eigen kennis en inspanningen van de gebruiker. Saas is dan ook de vorm van cloud computing die het meest lijkt op stroom uit het stopcontact en die de meeste mkb-bedrijven daadwerkelijk al gebruiken op een niet-structurele manier zoals verder boven beschreven.

Aanbieder kiezen

Hoe kies je nu de meest geschikte aanbieder? De vijf meest belangrijke selectiecriteria hiervoor zijn kosten, snelheid, schaalbaarheid, security en beheergemak. Cloud computing kan behoorlijke besparingen opleveren, maar dit hoeft niet per definitie het geval te zijn. Kijk dus goed naar het totaalplaatje en houd hierbij wel rekening met de personeelskosten bij een interne oplossing zonder de cloud. De cloud diensten die je afneemt, moeten bovendien snel genoeg zijn om je niet te belemmeren in je werk. Een belangrijke reden waarom cloud computing in de eerste poging aan het begin van deze eeuw – destijds nog onder de noemer Application Service Provisioning – niet is geslaagd, was de beperkte snelheid van het internet. Als je onvoldoende op de servicevoorwaarden let kan je echter ook vandaag de dag nog met een te trage cloud dienst te maken krijgen.

Schaalbaarheid is heel belangrijk om te waarborgen dat een bepaalde cloud dienst ook op lange termijn de juiste oplossing is. Ook wat security betreft zijn er grote verschillen. Ook al kan cloud computing zoals gezegd in principe net zo veilig of veiliger zijn dan interne IT, niet alle cloud-aanbiedingen zijn gemaakt voor zakelijk gebruik en is veiligheid soms in het geding. Het belang van beheergemak moet je ook niet onderschatten. Kijk dus goed of een bepaalde oplossing of dienst niet alleen eenvoudig te gebruiken is, maar, indien nodig, ook eenvoudig in de gaten te houden is en aan valt te passen  door je eigen personeel.

Alhoewel ik mkb-bedrijven aanraad aan de slag te gaan met cloud computing, heb ik tenslotte nog een advies: Kijk goed voor je alle applicaties/workloads in de cloud plaatst. Niet voor alle applicaties en workloads is de cloud het beste platform. Er zijn zeker gevallen waarin het toch beter is de applicaties intern te laten draaien. Denk bijvoorbeeld aan legacy toepassingen die intern of op maat zijn ontwikkeld en die men niet zonder grote inspanningen en veel tijd kan migreren naar een cloud oplossing.