Netcongestie in Nederland: Oorzaken, Gevolgen en Oplossingen

Netcongestie is een ongewenst gevolg van de energietransitie. Steeds meer bedrijven en huishoudens investeren in nieuwe technologieën zoals zonnepanelen, warmtepompen en oplaadpunten voor elektrische auto’s waardoor het, in vele gevallen verouderde, elektriciteitsnet overbelast raakt. Het probleem wordt verergerd door piekmomenten zoals in de avond als iedereen thuiskomt en alle apparaten inschakelt.

Door het overbelaste stroomnet kunnen huishoudens en bedrijven last gaan krijgen van haperende apparaten en soms ook grotere stroomuitvallen. Een ander gevolg is dat het moeilijk wordt om te verduurzamen. Bedrijven moeten hun verduurzamingsambities uitstellen tot er ruimte is op het stroomnet, maar ook producenten lopen tegen een muur aan. Zonne- of windmolenparken kunnen niet aangesloten worden, omdat er te veel stroom wordt opgewekt. Het leidt ook tot vertraging in de woningbouw. Door het volle stroomnet moeten bedrijven en consumenten soms wachten totdat ze een nieuwe stroomaansluiting kunnen krijgen.

Uitbreiding

In de komende jaren zal vooral de nadruk liggen op het vergroten van de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk door te investeren in kabels, hoogspanningslijnen en -stations. De totale investeringen van de gezamenlijke netbeheerders zullen vanaf 2025 jaarlijks toenemen tot 8 miljard euro. Netcongestie doet zich op dit moment voor op het hoog- en middenspanningsnet, maar ook op het laagspanningsnet neemt de vraag naar capaciteit dus toe.

Uitbreiding gaat door alle procedures momenteel te langzaam. Dit komt vooral door inspraak van omwonenden, de vergunning en ruimtelijke procedures. Hierdoor duurt het aanleggen van een hoogspanningsstation en de verbindingen maar liefst acht tot tien jaar. Andere redenen waardoor de uitbreiding stagneert is het tekort aan geschoold personeel en de stikstofproblematiek.

De overheid is in samenwerking met netbeheerders bezig om het stroomnet uit te breiden, maar dat vergt veel tijd. Gelukkig zijn er nog een aantal andere middelen en strategieën die kunnen bijdragen.

Slim gebruik

Gespreid en slim energieverbruik dragen bij aan de oplossing door pieken te verminderen. Zo zijn er slimme apparaten die het mogelijk maken om de elektrische auto te laden wanneer het zonnig is of wanneer er ruimte is op het elektriciteitsnet. Ook kan er worden gekozen om elektrische auto’s wat minder snel op te laden en warmtepompen wat minder hard te laten draaien wanneer het erg druk is op het stroomnet om te voorkomen dat het wordt overbelast. Verder kun je ervoor kiezen om apparaten die veel stroom nodig hebben achter elkaar te gebruiken in plaats van tegelijkertijd.

Energy hubs

Energy hubs vormen lokale gedecentraliseerde energiesystemen voor bijvoorbeeld bedrijventerreinen of wijken. In een energy hub komen diverse energiebronnen en afnemers samen. De deelnemende partijen stemmen hun energieopwekking, -opslag en -verbruik op elkaar af. Energy hubs bieden ontwikkelaars, eigenaren en exploitanten van zonne- en windparken de mogelijkheid om directe verbindingen te maken met andere producenten van hernieuwbare energie en met grote zakelijke afnemers waardoor het stroomnet wordt ontzien.

Salderen

Salderen is het verrekenen van de energie die eigenaren van zonnepanelen afnemen van een energieleverancier met de energie die ze terugleveren via hun zonne-installatie. Dit gebeurt alleen als er minder energie gebruikt wordt dan de zonnepanelen hebben opgewekt. De salderingsregeling is ooit bedacht als financiële impuls om verduurzaming te bevorderen. Echter wordt gemiddeld 30-40% van de opgewekte stroom zelf gebruikt en de rest teruggeleverd, waardoor het elektriciteitsnet overbelast raakt. Vooral in de zomer leidt dit tot problemen. Een wetsvoorstel om de salderingsregeling geleidelijk af te bouwen werd eerder dit jaar afgewezen. Dit kan worden beschouwd als een gemiste kans om het net te verlichten. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet staat echter dat de salderingsregeling in 2027 compleet zal worden afgeschaft. Dat houdt wel in dat het financieel minder interessant wordt om te investeren in zonnepanelen.

Actie is vereist

In dit artikel worden meerdere manieren genoemd om netcongestie aan te pakken. Ook worden kernenenergie, waterstof en grote batterijen om energie in op te slaan genoemd als alternatieve ideeën. Het is in ieder geval duidelijk dat er actie ondernomen moet worden om het probleem van netcongestie op te lossen. “Veel elektriciteitsnetwerken zijn verouderd en waren niet ontworpen voor de huidige energievraag en de integratie van decentrale energiebronnen. De toenemende netcongestie vertraagt de verduurzaming bij organisaties en particulieren en er bestaat een gevaar dat het zelfs de continuïteit van verschillende (kritieke) diensten kan belemmeren. Daarnaast zou een onbetrouwbaar netwerk het concurrentievermogen van bedrijven kunnen beschadigen. Het is van groot belang om via diverse wegen actie te ondernemen om het probleem van netcongestie op te lossen,” concludeert  Jan-Christoph Pakusa, Product Manager Power Supplies / Test & Measurement bij reichelt elektronik.

Over reichelt elektronik GmbH

reichelt elektronik GmbH is een van Europa’s grootste onlinedistributeurs voor elektronica en IT-technologie met meer dan 150.000 producten. Ook voor kleine bestellingen biedt reichelt elektronik klanten over de hele wereld een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding, optimale voorraad en korte levertijd. Zowel particuliere als zakelijke klanten vinden in de webshop een breed scala van bouwelementen, ontwikkelingsboards zoals single-board-computers, huishoud- en veiligheidstechniek, en werkplaatsbenodigdheden. Daarnaast bestaat het assortiment uit elementen voor verlichting en meettechnieken, pc- en netwerktechnieken en stroomvoorziening.