Hoe de cloud in 10 jaar tijd de wereld heeft veroverd

De cloud is jarig en viert een feestje. Het was in 2008 dat de term 'cloud computing' door begon te dringen bij de 'normale' ICT'ers, nadat het gerenommeerde onderzoeks- en adviesbureau Gartner verklaarde dat cloud computing voor een wereldwijde revolutie zou gaan zorgen, die minstens net zo groot zou zijn als de revolutie van e-business (die op dat moment begon te ontstaan).

Het was een gewaagde uitspraak in een tijd waarin de cloud nog vooral was voorbehouden aan de mailbox.

10 jaar later blijkt dat Gartner het, zoals zo vaak, toch bij het rechte eind had. Niet alleen kent nu vrijwel iedereen de term 'cloud'. Ook begrippen als 'werken in de cloud','digitale transformatie' en 'digitale volwassenheid' worden steeds meer gewoon, nu bedrijven massaal overstappen op het nieuwe werken.

Hoe heeft dit alles zo snel kunnen ontstaan en waar leidt het naar toe?

Cloudpionier Emiel Sprenger

Bij iedere ontwikkeling zijn er altijd 2 groepen mensen:
 

1. pioniers die geloven in een ontwikkeling, nog voordat het zover is
2. de veel grotere groep van volgers die instappen op het moment dat de techniek zich bewezen heeft

Een van de Nederlandse pioniers op het gebied van cloud computing in Nederland is Emiel Sprenger. Hij zocht in 2008 naar een geschikt onderwerp voor zijn afstudeerscriptie. Emiel stuitte op het begrip cloud computing en vond dat interessant genoeg om nader te onderzoeken. Het bepaalde de rest van zijn carrière tot nu toe.

Na zijn afstuderen richtte hij in 2009 zijn bedrijf CloudAdvies op, waarmee hij één van de eerste Nederlandse aanbieders van clouddiensten en  toepassingen van de cloud werd.

Oorsprong van de cloud

Volgens Sprenger gaat de geschiedenis van de cloud veel verder terug dan 2008.

'Dat begon eigenlijk al in de jaren '60,' vertelt hij.

'In die tijd had je alleen maar mainframes die het formaat hadden van een huiskamer. Er waren er bovendien maar heel weinig. Het was dan ook aantrekkelijk om te proberen meerdere schermen aan één mainframe te koppelen. Zo kon die zo efficiënt mogelijk gebruikt worden. Veel techniek was daar niet voor. Het kon hooguit door modemlijnen te gebruiken. Het idee van cloud computing komt wel uit deze tijd.'

IT als stroom uit de muur

Echte mogelijkheden ontstonden pas toen het internet opkwam.

Sprenger: 'Het hele idee van internet is dat je data op brede schaal kunt delen over landsgrenzen heen. En dat je applicaties decentraal kunt ontwikkelen en ze breed kunt delen. Op het moment dat servers, bijvoorbeeld van Google, steeds groter werden, werden de mogelijkheden dat ook.'

'Dat heeft te maken met een belangrijk economisch principe: schaalbaarheid. In het traditionele model, dat Microsoft had ontwikkeld, moest iedere gebruiker een product kopen om het te kunnen gebruiken. Zoals bijvoorbeeld Office. De cloud zet daar een heel ander model tegenover: ontwikkel een applicatie en biedt die aan iedereen aan via het internet. Op die manier kan de prijs veel en veel lager.'

'De cloud biedt IT aan als stroom uit de muur. Je betaalt alleen maar voor het gebruik. In de economie stroomt het water altijd naar het laagste punt. Oftewel: de goedkoopste aanbieder van gelijkwaardige kwaliteit wint altijd.'

Wet van de remmende voorsprong

Dat vele water zorgt inmiddels voor een revolutie in onze manier van werken. Het traditionele model, waarin Microsoft heerser was wordt volgens Sprenger langzaam maar zeker om zeep geholpen.

'Daarbij zie je dat veel bedrijven duidelijk last hebben van een tweede economisch principe: dat van de wet van de remmende voorsprong. De ontwikkeling van de cloud laat dat heel mooi zien. Je ziet dat op dit moment de toepassingen vooral worden gebruikt en zelfs de standaard zijn geworden in nieuwe bedrijfstakken. Bij de oude industrie, die minder afhankelijk is van het internet zie je dit veel minder.'

Enorme toename cloudgebruik in Nederland

Zij vallen duidelijk onder de groep volgers die pas overstappen als de techniek zich bewezen heeft. Blijkbaar is dat inmiddels het geval, want de laatste paar jaar gebeurt dat met duizelingwekkend tempo. Volgens de laatste cijfers gebruikt inmiddels meer dan een derde van de Nederlandse bedrijven (van 50 fte en meer) de cloud. Dat is een stijging van 40% ten opzichte van vorig jaar.

MKB wint

Volgens Sprenger kun je inmiddels niet meer zonder de cloud.

'Voor veel bedrijven wordt dit een principe van aanpassen of verdwijnen. De infrastructuur, veiligheid en toepasbaarheid van de cloud is nu zover dat je als bedrijf eigenlijk niet meer zonder kunt. Het werkt zoveel efficiënter, dat je als bedrijf je concurrentiepositie kunt verliezen als je niet omgaat. De grote winnaars daarbij zijn ondernemers in het MKB.'

'Om terug te grijpen op de wet van de remmende voorsprong; het is veel makkelijker om over te stappen als je geen enorme kelder met peperdure servers hebt die moeten worden afbetaald. Werken in de cloud biedt (kleinere) bedrijven bovendien de mogelijkheid om een flexibele bedrijfsvoering te ontwikkelen, waarin ze minder zwaar worden afgestraft als het niet werkt. Je hebt tenslotte niet de zware investering in IT-middelen.'

Consolidatieslag

Kijkend naar de toekomst ziet Sprenger de ontwikkeling zich in sneltreinvaart verder ontwikkelen. 'We zitten nu op het punt dat de cloud bruikbaar is voor vrijwel ieder bedrijf. Applicaties worden steeds breder toepasbaar en breder aangeboden. Je ziet dat de prijzen nu al flink onder druk staan. Ik verwacht dat de komende jaren een consolidatieslag ontstaat, waarbij een aantal grote partijen opkomt, dat door hun enorme schaalbaarheid de kleine partijen uit de markt verdringt.'

Lagere prijzen

'De prijzen voor applicaties in de cloud zullen daardoor nog verder omlaag gaan. Tegelijkertijd zul je ook zien dat je voor hetzelfde geld steeds meer zult kunnen krijgen. Tot en met ask-and-demand waarbij de cloud helemaal persoonlijk voor je wordt ingericht.'

3 gebieden die veranderen door de cloud

Persoonlijk

Leren om gebruik te maken van de cloud is niet heel moeilijk. Het gaat dan bijvoorbeeld om applicaties als OneDrive of Google Foto's. Sommige computers, zoals Chromebooks, draaien al volledig in de cloud, naar verwachting zal deze ontwikkeling zich doorzetten op het moment dat de toepassingen steeds beter worden en de prijs nog verder omlaag gaat.

Bedrijfsmatig

Heel anders is het hoe je als bedrijf de cloud kunt gebruiken om je efficiëntie te vergroten. Doordat kennis ontbreekt, is er een gat in de markt ontstaan voor allerlei adviesbedrijven die helpen om de digitale transformatie van een bedrijf tot een succes te maken. IT en het bedrijfsmodel raken hierbij steeds meer met elkaar verstrengeld.

Beheer

Werken in de cloud is erg veranderlijk omdat applicaties op dit moment vaak en snel veranderen (denk aan updates). Het beheer van een cloudsysteem is dus veel minder het sleutelen aan snoertjes en kabels, maar veel meer het blijven optimaliseren van het gebruik van de cloud. Ook het zorgen voor een goede identiteitsbeveiliging is een belangrijk aspect. Voor IT-beheerders kan dit grote gevolgen hebben.