Gezichtsherkenning: vóór én tegen onze privacy

Ethiek in plaats van technologie

De technologie begint inmiddels aan te komen op een punt waarbij het niet langer tgaat om de vraag wat er ook mogelijk is. Het gaat inmiddels veel meer om de principiële vraag wat er geoorloofd is. Waar trekken we met z’n allen, als maatschappij, een grens. Nu geldt dit natuurlijk op veel meer gebieden waar technologie nieuwe mogelijkheden biedt. Denk maar aan zaken als embryoselectie of Crispr-cas baby’s. Gezichtsherkenning leidt ook nu al tot gelijkwaardige ethische vragen. Het bijzondere van gezichtsherkenning is namelijk dat het zowel gebruikt kan worden om je identiteit te beschermen, als om er inbreuk op te maken.

Inloggen met je gezicht

Het gezicht biedt een aantal unieke kenmerken die jou kunnen onderscheiden van die andere 7 miljard mensen op aarde. Door biometrische technieken is het mogelijk om met veel detail een scan van je gezicht op te slaan, waardoor je die kan gebruiken in plaats van je gebruikelijke wachtwoord en gebruikersnaam. Een veel veiligere inlogmethode waarmee je het gevaar van hackers een heel stuk verlaagt. Inmiddels zijn er een aantal fabrikanten die ermee experimenteren. Zo kun je op de IPhone X gebruikmaken van Face ID, waarmee je gezichtsherkenning gebruikt om in te loggen.

Nog niet volmaakt

Ook andere fabrikanten experimenteren hiermee, maar uit onderzoek blijkt dat hun technologie op dit moment nog een heel stuk minder veilig is. De camera is makkelijk te foppen met een nephoofd. De komende jaren wordt hier ongetwijfeld nog een stuk meer in geïnvesteerd, waardoor het zal gaan verbeteren. De vraag is er namelijk wel degelijk.

Surveillance

En die is er overigens niet alleen bij bedrijven. Ook overheden zijn zeer geïnteresseerd in de mogelijkheden van gezichtsherkenning voor surveillance. Het verst gaat de Chinese overheid. Die experimenteert inmiddels naar hartenlust met gezichtsherkenning. Het idee daarachter is om de totale Chinese bevolking op die manier te kunnen registreren, te volgen én te controleren.

Puntensysteem

In een eercultuur als China is Naming and Shaming daarvoor erg geschikt. Loop je als voetganger door het rode licht, dan wordt er een foto van je gemaakt, waarna die op grote digitale billboards aan het publiek wordt getoond. Bovendien bestaan er plannen voor een puntensysteem. Bega je een overtreding, dan verlies je een punt. Scoor je te veel minpunten, dan verlies je bijvoorbeeld je baan, uitkering, of zorgverzekering. De mogelijkheden voor gezichtsherkenning zijn dus legio. De techniek is er inmiddels. Maar het laatste woord over de gebruiksmogelijkheden ervan is zeer zeker nog niet gezegd.

Veiligheid gezichtsherkenning

De consumentenbond controleert jaarlijks vele smartphones op onder meer veiligheid. Sinds een jaar doet de organisatie dit ook met gezichtsherkenning, en wat blijkt: 42 van de 110 geteste smartphones kun je ook ontgrendelen door een goede portretfoto van de telefoongebruiker voor de selfie-lens te houden. Dat kan dus in principe iedereen doen die de telefoon in handen heeft. Ongelooflijk maar waar.

Onder meer telefoons van Samsung (de Galaxy A7 en A8), Huawei (de P20, P20 Lite en P20 Pro), Nokia (model 3.1 en 7.1), Sony (Experia XZ2 en XZ2 Compact) blijken kwetsbaar voor de ‘fotohack’. Bij die toestellen kan beter alleen een vergrendelcode of een andere vorm van biometrische beveiliging worden ingesteld (of een combinatie van beide). Bij het instellen van gezichtsontgrendeling tonen telefoons vaak wel een waarschuwing dat de techniek niet zo veilig is als andere. Maar dat de beveiliging zó zwak is, zal niet elke gebruiker aannemen. Problemen met de gezichtsherkenning zijn grofweg uit te zetten in twee eigenschappen:
 

• False Acceptance Rate (FAR): het percentage van alle uitgevoerde identificaties waarbij iemand ten onrechte door het systeem herkend wordt.
• False Rejection Rate (FRR): het percentage van alle uitgevoerde identificaties waarbij iemand ten onrechte door het systeem niet herkend wordt.

Principe gezichtsherkenning

Het doel van een gezichtherkennend systeem is het identificeren van een persoon aan de hand van (kenmerken van) zijn gezicht. Het principe is als volgt:

1. Een computer uitgerust met sensoren neemt een opname van het gelaat van een persoon.

2. Uit die opname worden een aantal kenmerken van het gelaat van de persoon gedistilleerd.

3. De computer vergelijkt die kenmerken met de kenmerken van personen die opgeslagen liggen in een databank waar de computer toegang toe heeft.

4. Als de computer een persoon vindt met overeenkomstige kenmerken, heeft de computer de persoon geïdentificeerd; anders niet.