Cloud computing: kiezen tussen private, public of hybride cloud

Clouddiensten zijn bedoeld om het de ondernemer gemakkelijker te maken. Door echter op elke nieuwe it-dienst het etiket ‘cloud’ te plakken bereiken de it-leveranciers voorlopig vooral het tegenovergestelde. De juiste keuze maken is daardoor juist lastiger dan ooit, ook omdat de techniek nog volop in ontwikkeling is.

Wat precies onder cloud computing wordt verstaan hangt vooral af van wat de persoon aan wie het gevraagd wordt, verkoopt. Leveranciers noemen namelijk alles ‘cloud’ om vooral maar mee te liften op de hype die rondom dit begrip is ontstaan. De verwarring die zij zo scheppen neemt het zicht weg op die diensten die wel echt nieuw en innovatief zijn en zorgt bovendien voor veel koudwatervrees bij klanten. Klanten die de voordelen van cloud computing graag in hun voordeel zouden willen benutten, juist nu het economisch minder goed gaat.

Aanvankelijk was de verwarring er niet. Cloud computing was een nieuwe manier van it-dienstverlening. Cloud computing leverde een schaalbare infrastructuur als dienst aan de klant via het internet. Cloud computing bood bedrijven it met een hogere efficiëntie en hogere flexibiliteit dan zij zelf zouden kunnen leveren. En cloud computing deed dat ook nog eens tegen zeer voorspelbare en doorgaans ook lagere kosten dan wanneer de dienstverlening zelf zou worden verricht.

Het ging mis toen bedrijven wel geïnteresseerd waren in deze vorm van it-dienstverlening maar er om allerlei redenen nog niet of niet zo vergaand aan konden beginnen als zij wel zouden willen. En het ging mis toen it-bedrijven merkten dat de interesse van klanten voor een product alleen al toenam door er het woord ‘cloud’ op te plakken, ook al had het niets of nauwelijks iets met de eerder genoemde kenmerken van doen.

Van alle cloudversies komt de public cloud het meest overeen met de bovengenoemde kenmerken van cloud computing. Een bedrijf besluit in elk geval de infrastructuur onder zijn it-diensten niet meer zelf te verzorgen maar geheel af te nemen als dienst van een leverancier. Deze neemt de infrastructuur niet over, zoals vaak bij klassieke vormen van outsourcing, maar neemt de klant volledig op in zijn eigen infrastructuur. De klant neemt aantallen servers of rekenkracht af als product, terwijl de leverancier zorgt dat de klant zijn behoefte razendsnel kan uitbreiden wanneer de zaken daar om vragen.

Deze vorm van cloud computing biedt maximaal voordeel aan de afnemer, mits deze bereid is zijn it-diensten te schikken naar het aanbod van de provider. De public cloud levert namelijk vooral standaard producten tegen standaard voorwaarden. Er is veel te configureren maar niets aan te passen. De dienstverlening valt onder de standaard beveiligingspolicy van de cloudleverancier en de klant heeft doorgaans zelfs niet eens het recht de servers waarop zijn data staan, door de eigen huis-accountant te laten auditen. Hij moet vertrouwen en bouwen op de rapporten van de audits die de cloudleverancier zelf organiseert en toestaat.

Hoewel bedrijven met delen van dit aanbod vaak minder gelukkig zijn, zien veel ervan voldoende voordeel in het gebruik van een public cloud en schikken ze zich naar het aanbod van de cloudleveranciers.

Data

Er is echter één echt probleem: de data. Een bedrijfsnetwerk is niets zonder data en data in het geval van een public cloud de deur uit. Het komt terecht in een gedeelde infrastructuur die niet langer zelf beheerd wordt. Een infrastructuur die gebouwd is om robuust te zijn en waarbinnen met serverlast en data geschoven kan worden, ook over landsgrenzen heen. Vooral overheden en semi-overheden schrikken hiervoor terug en kiezen er in elk geval voorlopig voor daarom geen gebruik te maken van een publieke cloud.

Naast de public is er de private cloud. Het aanbod van de private cloud was lange tijd minder duidelijk dan dat van de public cloud, mede omdat cloudleveranciers er minder nadruk op legden. Klanten halen, zo redeneren zij, immers pas maximaal voordeel bij gebruik van een public cloud en zouden dus nooit voor de suboptimale private cloud kiezen. Onder druk van de discussie over het plaatsen van data in de public cloud pakte dat echter anders uit. Een private cloud is volgens veel it-leveranciers nu ineens wel een verantwoorde en voor dit moment misschien zelfs de beste keuze.

De infrastructuur van een private cloud is veelal van de cloudleverancier. Deze is dankzij gebruik van virtualisatie en het automatisch verdelen van de werklast over de infrastructuur net als bij een public cloud zeer robuust, schaalbaar en elastisch. Anders dan bij de public cloud worden belangrijke componenten zoals servers echter niet gedeeld door meerdere klanten en ook andere componenten zoals routers en switches staan voor een groot deel zo niet volledig onder eigen controle. Vooral op administratie en beheer kun je met een private cloud flink bezuinigen, zonder dat de kwaliteit van de oplossing minder is of je direct hoeft te vrezen voor problemen met beveiliging en integriteit.

Hybride cloud

Nieuw is de hybride cloud. Daarbij worden de verschillende vormen van cloud gemixt en verbonden met de eigen infrastructuur. Het bedrijf kiest daarbij zelf welk deel van zijn bedrijfsprocessen het op welk deel van de gehele infrastructuur plaatst die het door de koppeling van de verschillende clouds ter beschikking heeft. Frontend-servers kunnen bijvoorbeeld in de public cloud worden gezet terwijl de databases met de bedrijfskritische en gevoelige gegevens in een private cloud worden gehouden.
In een hybride oplossing biedt de public cloud flexibiliteit en schaalbaarheid aan dat deel van de infrastructuur dat pieklasten kent, terwijl de private cloud databescherming en -zekerheid biedt.

Het eerste dat je moet doen als je een cloudoplossing overweegt is het doorgronden van het aanbod van een cloudLeverancier. Ook moet je erachter komen welke toekomst die leverancier voor dat product voor ogen heeft. Daarnaast moet je de gebruikte techniek, architectuur en best practices evalueren en vergelijken met de eigen it-strategie en richting. Zeker wanneer een hybride oplossing wordt gekozen zal een en ander naadloos moeten samenwerken en juist het public-deel van een hybride oplossing is niet het meest flexibel in de gebruikte techniek, daar geldt alleen de standaard van de leverancier.

Bovendien moet anders dan vaak gedacht, zeker de eerste jaren, juist meer geld worden uitgetrokken voor de it-huishouding in plaats van minder. Zolang de transitie naar het uiteindelijke model niet is afgerond zullen er dubbele kosten worden gemaakt op zowel het gebied van infrastructuur, maar ook processen en beheer. Een in menig businesscase vergeten kostenpost is bovendien licentiebeheer. Wanneer dat om servers en services gaat, kan dat flink geld kosten.

Maar ook aan applicaties kan een heel ander prijskaartje hangen wanneer deze van een eigen server naar een gehost cluster wordt overgezet. Wanneer voor een ‘pay per use’-model wordt gekozen kan de maandelijkse rekening voor de cloud bovendien sterk variëren, terwijl de it-kosten binnenshuis juist altijd goed te voorspellen waren.

Een laatste factor in het bepalen van de juiste keuze is beveiliging en aansprakelijkheid. Hoe is de data beschermd? Hoe zit het met back-ups, compliancy, aansprakelijkheid en aansprakelijkstelling van leveranciers? Zijn er duidelijke afspraken rondom het beëindigen van het contract of het recht data en applicaties terug te trekken uit de cloud?

De keuze voor een cloud-oplossing is van strategisch belang voor vele jaren en niet alleen voor de it van een bedrijf. Nadrukkelijk moet ook de klant meegenomen worden bij het bepalen van de keuze in cloud computing. Zijn wensen zijn immers het uitgangspunt en het doel.